CELSO EMILIO FERREIRO

Seguindo o meu gusto particular, penso que non é de recibo falar do século XX en Galiza e non nomear a Celso Emilio Ferreiro.

Nacido en Celanova no lonxano 1912, tivo un papel esencial na reivindicación da esencia galega.

Na súa xuventude militou nas chamadas Mocidades Galeguistas de Celanova,  fundou a Unión do Pobo Galego xunto con outros intelectuais galegos do seu tempo. No ano 1977 foi candidato ó Senado polo Partido Socialista Galego.

É importante incurrir na súa relación coa música.

Grazas a el publicouse en Caracas o primeiro LP en galego, no que el mesmo participaba. 

"Un pobo non pode quedarse sen cancións, e coma se de sópeto, se quedara sen alma".

Velaquí vos queda unha interpretación musical da súa obra.

E, por suposto, un fragmento do que definiría sen dúbida os anos da ditadura franquista; que sumiron a España nunha "Longa Noite de Pedra"....

O Día Das Letras Galegas

Sabías cómo apareceu o chamado Día Das Letras Galegas?
É unha celebración instituída pola Real Academia Galega en 1963 coa finalidade de homenaxear ás persoas que destacasen pola súa creación literaria en galego ou pola defensa da devandita lingua.
Esíxese polo menos dez anos dende o falecemento da persoa (o que me parece unha soberana tontería, xa de adicalo pois que o afortunado/a fora quen de disfrutalo).
A data, o17 de Maio, débese a que tal día como ese en 1863 publicouse en Vigo o primeiro exemplar de "Cantares Gallegos".
Este ano dedicarase a Valentín Paz Andrade, xurista, político galeguista a escritor en ambas linguas.
Déixovos aquí un poema do mesmo, titulado "Veño da morte":


Galegos, meus irmaos,

veño de ter co-a morte.
Sin o agardar unha vez mais atopo
o ventureiro empalme con a vida.

Estóu na singladura do retorno,
con ollos recuncantes na alborada,
tímpano a se tremer en libres odas,
pernas reencanadas para andar
os camiños resucitados.

Veño da morte, irmaos, e no fardel,
pouco trouxen pra vos:
cicatrices de ferro nas palavras

As Irmandades da Fala

As Irmandades da Fala recolleron e actualizaron as aspiracións galeguistas nacidas no século XIX co Provincialismo e o Rexionalismo. A súa concepción política distínguese da dos dous movementos anteriores pola ampliación do seu espectro social e pola formulación de alternativas políticas concretas.

A primeira Irmandade foi fundada en Coruña en 1916. Un grupo de intelectuais galeguistas elixiron a Antón Vilar Ponte como conselleiro primeiro. Un dos principais alentadores do galeguismo de preguerra e un xornalista destacado ó que se lle adicou o día das Letras Galegas en 1977.
A ista Irmandade seguírona outras nas principais cidades e vilas galegas, coma Santiago, Monforte, Ferrol, Ourense, Pontevedra, Betanzos....
No momento de maior expansión chegou ata a haber 30.
O órgano de expresión foi o xornal "A Nosa Terra" fundado en 1916 e escrito íntegramente en galego. Foi tamén a voz do Partido Galeguista.
O proxecto político das Irmandades da Fala consistía en definir a GZ como unha nación, un país dotado de territorio, lingua, historia , institucións e cultura propias e diferenciadas.

Non só quixeron ter un poder político, senón un poder cultural e de recuperación e dignificación do galego.
"Sen a lingua morreremos como pobo, e nada significaremos na cultura universal" A.V.P
Tamén promoveron unha serie de empresas e actividades de índole cultural que sentaron as bases do desenvolvemento e a dinamización da literatura galega no primeiro terzo do século XX.

Nacionalismo

No século XIX surxen movimentos asociados á mentalidade romántica.
Un dos principais rasgos é o nacionalismo. Todos sabemos que en España existen 3 nacionalismos principais; o galego, o vasco e o catalán; aínda que tan só o galego ten unha ideoloxía de esquerdas.
O nacionalismo consiste no sentimento de exaltación dos rasgos de identidade nacionais.
Baséase nunha herencia histórica común.
As causas do auxe deste movimento ó longo do século XIX poden ser explicados coma unha contestación ante o modelo centralista do momento, por unha crise da conciencia nacional que despois desembocou no desastre e perda das últimas colonias; por unha reivindicación da propia identidade histórica e principalmente por unha lingua propia.
Nunha España do sXIX, diversa e desigual, tal coma hoxe en día pero naquel tempo; personaxes como Alfredo Brañas comezarán a reivindicar a súa propia cultura a tradicións no chamado movemento rexionalista.
Aínda que de postura conservadora e cun grande achegamento ó carlismo.
O rexionalismo xurde en contraposición do centralismo e o sistema caciquil característico da época.
Pero dentro do mesmo cabe diferenciar 3 posturas:
Unha liberal, unha tradicionalista e unha federalista.

O rexionalismo realizou un gran labor político de transición entre o provincialismo e o nacionalismo. Aínda así, fracasou relativamente no sentido de que non deu implicado un número considerable de cidadáns galegos, nin tampouco logrou atraer as elites económicas (burguesía, fidalguía e clero). Alén disto, sufriu unha gran crise cando faleceu Alfredo Brañas e cando Aureliano Pereira pasou a formar parte do partido liberal-fusionista. De todos os modos, o camiño para o posterior nacionalismo galego xa estaba preparado.

¿Cómo podemos definir nacionalismo?

É un movemento político que reivindica o recoñecemento de Galiza como unha nación e dereito de autodeterminación para o pobo galego.

Segundo Vicente Risco:

"Emprégase a verba nacionalismo para designar o corpo de doutrinas que informan todo movemento de reivindicación da personalidade dos grupos naturais por frente da sorbencia dos Estados históricos. Neste mesmo senso empregámola nós. Nacionalismo galego quere dicir polo tanto, a doutrina que informa o movemento de reivindicación da personalidade de Galiza frente da sorbencia do centralismo español".

Pero o Nacionalismo, propiamente dito, nace coas Irmandades da Fala en 1916.

Choramos bágoas de cinza

Furia, sufrimento, dor, odio, repulsión, impotencia...

Ver o lume devorando o corazón de todo o galego que se precie.

LOITA

Despois de esta acción miserable, fose causada polo que fose; debemos tomar parte no asunto!

"Hablar de que el incendio de las Fragas do Eume es una cuestión de falta de prevención no se sostiene de ninguna manera", dicía  o secretario xeral de Montes e Medio Rural da Xunta (Fernández Couto).

Segundo a Xunta, a actividade dos supostos pirómanos é autóctona en GZ, xa que non se pode comparar a outras zonas de España.

Define a coordinación a a actuación dos medios como eficaz e rapida; cando, segundo os veciños da Capela; estiveron loitando contra o lume para que non arrasara as súas casas.

Cito textualmente a un velliño que saiu na tele explicando a precaria situación: "Non había nin Dios".

Dalgunha maneira, os feitos xa non se poden cambiar... Pero os que están na obriga de defender este tesouro non están facendo o seu cometido!

Está claro que, se non as protexemos nós, quén o vai facer??

Estas desgracias poderíanse evitar, se se quixera.

Tanto por parte de uns, como de outros; as Fragas, son de todos.

Non podemos permitir que isto pase!

Formade parte da plataforma para a defensa das Fragas do eume.  e vos enteraredes das noticias actualizadas!

Sacade as vosas conclusións do que nos está sucedendo!

pequena barrenada

Unha noite que non remataba.
Unha longa noite pechado entre catro paredes e 3 metros cadrados.
Sen comida, sen auga, sen nada.
Coas máns prendidas na espalda e encadeado coma se fose un criminal.
Todo polo ben da miña patria, dicían. Sí, todo polo ben de España.
As horas pasaban, ou non; eu non tiña máis indicador que unha pequena franxa entre dúas pedras pola que entraba un pouco de luz. Por alí podía albiscar se por fin saían os primeiros raios de sol.
Pero... todo isto, ¿para qué? ¿con qué fin?
¿Sabía eu se me soltarían ó comezar o día? ¿Sabía eu qué sería de min, máis que estar pechado coma un can entre esas catro terribles paredes?
Non o sabía, non, pero quedábame polo menos a esperanza.
Despois de días sufrindo todas as inmundicias que vos podedes imaxinar, xa estaba canso de facerlle pensar nada máis á miña cabeza. Por un momento tiña que descansar. Ou, ¿era eso o que pretendían? Para que así non lles dera máis a lata coas miñas ideas "revolucionarias"(segundo eles as chamaban)a contra natura.
¿Era eso o que pretendían para pillarme coa guardia baixa e que nunca máis volvera a ser o de antes?
Non o conseguirían, non.
Foi entonces cando escoitei o ruido dunhas botas que viñan acercándose cada vez máis ó lugar (se así se lle podía chamar) onde me tiñan recluído coma un criminal.
Soaron unhas chaves; pero tardei aínda uns minutos ata poder velo.
Sería novo; non encontraba a chave correcta para abrir.
Pero sucedeu.
Por fin apareceu unha sombra que alcancei a ver pola rendixa.
A cando abriu, vin unha cara diferente.
Diferente, sí. Diferente a todas as que vira en todo o tempo que levaba alí pechado.
Era unha cara nova, que non tiña os rasgos das que xa eu moi ben coñecía.
Era un rapaz, de como moito uns 20 anos, pero no seu rostro apreciábase algunha marca...
A miña vista concentrouse nos seus ollos; xa sabedes, a mirada é casi o único sincero que posúen os seres humanos; se así se lles podía chamar a aqueles cos que levaba convivindo xa un tempo.
A súa mirada era limpa, clara. Non coma as demáis.
Tiña os ollos verdes aceituna, e non podía apartar a vista de min.
Cecais estiven observándoo moito tempo, pero cando me din conta mireille as mans e non as podía parar de mover inconscientemente. Estaba algo inquieto.

Rompín o silencio.
-¿Eres novo aquí? A túa cara non me é coñecida.
-Shh! Veño a axudarte.
-¿A axudarme a mín?
-Se continúas falando nese tono pode ser que ademáis de non axudarte morra pola túa culpa!
- ...
-Rapido, fuxe o máis rápido que podas, eu son novo aquí e non me reprenderán demasiado se digo que me agrediches e logo escapaches!
-Pero, isto ¿por qué?
-Deixa de tanto preguntar, parece que aquí son eu o maior en tanto ó que se refire á cabeza, porque a ti fáltache! Escoitaránnos e morreremos os dous se nos saes dunha maldita vez de aquí !
-Entón só direiche que grazas.

Cando por fin chegei ós montes, despois de todo o que os meus pulmóns resistiron mentres corría como nunca na miña vida; dinme conta de quen era ese rapaz.
Pero primeiro terei que dicir quén son eu para aclarar de todo as cousas. Chámome Felipe Sobrino Taboada, e ante todo son galego.
Por defender os meus ideais, levo media vida sendo perseguido.
Imparto clases na Universidade de Santiago.
Neste, o meu país, parece ser que as cousas seguen a estar tan inestables como de costume.
Aínda despois do gran logro das Cortes de Cádiz en 1812, a ignorancia  eo analfabetismo do pobo seguen tan vixentes como na Idade Media.
Senón é para mín incomprensible que poidan esixir que os priven das súas liberdades! Chamándose a sí mesmos "encadeados"...
Eu sigo defendendo que será pola súa ignorancia máis que pola súa convicción. Aínda que se fala mellor por experiencia que por convicción; e por iso é polo que falo eu, que fun xa reprendido por ese arcaico sistema chamado Antigo Réxime que me priva das miñas liberdades.
¿É un insulto cara o monarca esixir unha separación de poderes?
¿É un insulto para él que o pobo teña igualdade tanto de oportunidades como ante a lei? ¿É un insulto que todos teñamos a posibilidade de educarnos para polo menos saber ler e escribir, aínda que non sexamos uns privilexiados; se non somos nin membros do clero nin de familia de linaxe?
España vive un grave retroceso na súa historia.
Un triunfo foi esta corta etapa que durou tres anos, á que lle debemos ó xeneral Riego o ocurrido nas Cabezas de San Juan.
Pero, parece ser que é imposible defender a liberdade neste país.
Xosé Bonaparte iluminaba o noso futuro e o dos nosos fillos coas ideas da Ilustración. Fundamentándose na supremacía da razón.
Se mesmo, segundo o seu irmán Napoleón España era un pobo de bárbaros dominado por un clero fanático.
Xose abríanos a porta ó arte co seu museo Josefino que rematou por ser inviable por diversas razóns, á educación, á modernización de España.
¿Qué fixo o pobo? Chamalo Pepe Botella e botalo.
¿Qué lle chamaban ó monarca absolutista que oprimía ó pobo e o mantiña na máis remota ignorancia  desigualdade? O desexado. Sí, o desexado.
Si en realidade España é unha contradicción en sí mesma.

Eu, agora, terei que irme ó exilio.
Supoño que o meu destino será Inglaterra; que promete un futuro mellor que isto.


.............................................................................

Reflexión:
¿Por qué un home que ven do século XVIII, ten que buscar as mesmas opcións (emigración) que buscan hoxe en día a maioría da xuventude preparada no noso país?
Vos que pensades?
Porque a emigración, aínda que non sexa polos mesmos motivos (exilio político) xa que hoxe temos un réxime "democrático" (nalgunhas cousas), segue estando vixente hoxe en día, por motivos de traballo.
Aínda que mesmo na época franquista, e emigración era case igual que antes, por motivos políticos ou somentes pola necesidade de mandar algo á familia que morría de fame nestas terras.
Hoxe en día, a maioría é xente preparada que emigra cun título debaixo do brazo; porque o seu propio país, o que contribuíu á súa formación; non lle pode ofrecer ningún traballo.

unha pequena dose do Ideal Ilustrado

No cadro dun cambio na filosofía moderna, do saber escolástico ó saber racional; o racionalismo. Este lle precede á ilustración. As ideas da Ilustración básanse na supremacía da razón, e de ista como base de coñecemento para todas as cousas.


O concepto de vida cambiou mellorando terriblemente, xa que os homes non vivían nun valle de lágrimas como na alta Idade Media, reconfortándose con que noutra vida estarían disfrutando eternamente do paraíso.
Os homes (e mulleres) con ideas ilustradas, tiñan outra nova e renacente concepción da vida.
Agora, ademáis de ter unha vida para traballar e morrer pobre e traballando; unha vida era algo máis.
Unha vida era todo, o que quedaba por aprender. A apertura da mente e a tolerancia. O combate da superstición e da ilóxica tradición.
Os ideal do home ilustrado, adiantado ó seu tempo, pode identificarse coma o fidalgo na idade de Ouro.


As tinieblas e a oscuridade do dominio do coñecemento pola relixión ilumináronse pola razón como base de todo saber.
O necesario coñecemento, afán de cultura e didáctico típico dos ilustrados e do século XVIII "docere delectando". O medio literario capaz de transmitir mellor o ideal ilustrado foi o teatro. Era a mellor forma de conectar directamente co público, a maneira máis eficaz de achegarlle ó pobo as novas ideas que viñan innovadoras de Europa, e á vez facerlles aprender algo.


Estes ilustrados veneraban o saber clásico, grecolatino. Polo tanto, sería fundamental dominar ambas culturas.
Tamén a recuperación das 3 unidades: lugar, acción, tempo.
Unha mesma acción, nun mesmo lugar, nun plazo máximo de 24 horas.
Desaparece a mestura de xéneros para evitar a confusión, para que todo quede máis claro!


Tivo unha gran influencia en aspectos económicos, políticos e sociais da época.
Chegando (como todo) con retraso a España, os principais ilustrados non tiveron moita trascendencia na historia do noso país xa que os principais dirixentes ( e sobre todo a Igrexa) minaron e intentaron esvaecer todos os esforzos para a xerminación das ideas ilustradas en España.
Ademáis, a decadencia profunda coa que se encontraba o país tampouco facilitou a súa difusión.


Aínda que o teatro como antes dixen, era o medio máis adecuado para a difusión das ideas ilustradas, tamén foi característico deste século o ensaio.
No panorama literario do XVIII encontramos tres tendencias que conviven:
O posbarroco, que aínda prevalece dende o século anterior, aínda que con menos forza.
Dentro deste, un subxénero que é o rococó (do que é característico Torres Villarroel). É un barroco menor refinado e elitista. Intentan imitar a grandes como Quevedo ou Góngora pero carecen do seu xenio creador.
O neoclasicismo, que consiste na recuperación dos saberes clásicos grecolatinos e a recuperación das 3 regras. Cun linguaxe culto.
O prerromanticismo, que vai abrindo camiño ó que será a corriente literaria característica do século seguinte; que fai plausible o poder dos sentimentos frente á razón.


Autor ensaísta galego ademais de principal ilustrado español foi Benito Jerónimo Feijoo.
Observamos o seu adianto ó seu tempo, por exemplo, entre tantas cousas, á defensa da igualdade e capacidade da muller frente ó home. Defende unha igualdade. Podemos facer exactamente o mesmo, soamente hai que prepararse para elo!


“En grave empeño me pongo”, “Esos discursos contra las mujeres son de hombres superficiales”, “aquel juicio sería sin duda errado”
“entro en la contienda "
“En lo moral las llena de defectos y en lo físico de imperfecciones”. 

un acto filantrópico pioneiro na historia

Repiquetean as campás.
É hora de espertar.
Doéme a cabeza e encóntrome un pouco mareado.
-Axiña! bérrame Roque. -Hai que estar en pé e preparados para a longa viaxe que nos espera.
-Pero de verdade que tes algunha espeanza?
-Esperanzas dun futuro mellor, de coñecer mundo. Soños de ser un intrépido viaxeiro coñecendo e descubrindo a Terra dun a outro confín!
-Anda que estás tí con moitas ganas...
-Estou, amigo, estou!
-Roque, entón será mellor que nos vaiamos preparando.
-Si, tes razón, pero recorda o que nos di sempre fray Manuel: hai que ter fé! Aínda que esteamos solos neste mundo, non hai que perder a esperanza! Eu non teño nin mamá nin papá; pero teño estupendos amigos aquí coma tí que me axudan a ter unha razón pola que sorrir todos os días, aínda que non poidamos repetir comida as veces que queramos... A verdade é que non nos podemos queixar! Ti sabes como están algúns nenos por alí pola rúa?Abandonados ou sendo ladróns profesionais con 5 anos porque non teñen un anaco de pan que levarse á boca, nin eles; nin os seus irmás pequenos?
-Vale, vale... Non comeces outra vez coa historia da nosa fortuna...
-Nós estamos aquí, na Casa de Expósitos da Coruña. Temos onde durmir, temos o que comer, témonos a nós. Temos lume para quentarnos todos os invernos. Non somos ricos adiñeirados nin fillos dun poderoso fidalgo; pero aínda somos. Non coñezo mais nada de Galicia; soamente o que me contaron. Pero por exemplo os amigos xesuitas de fray Manuel tardan máis de 15 días para chegar aquí dende Madrid e din que somos completamente arcaicos, que non temos verdadeiras cidades, que non temos boas comunicacións nin bos medios de transporte, que a nosa fala non é a correcta...
-En fin... como non apures non imos chegar a tempo!
-Entón... xe podes correr!!!

-------------------------

-Ay! qué pinchazo!
-Xa está...
-Ay!
-Non chores...

-------------------------

-Estamos chegando?
-Que si estamos chegando?
Vos, nenos galegos, fostes os nenos que fixeron posible a primeira expedición sanitaria internacional de toda a historia do mundo!
Gracias a mín, Javier Balmis, e á rápida chegada da vacuna enviada por Jenner despois de finalizar os seus traballos, en tan só dous anos; extendimos a cura a todos os dominios de Ultramar do noso reino!
Esta viruela estaba ocasionando a morte de milleiros de persoas en toda Europa!
-Nos, somos eses nenos galegos...

"Non podo imaxinar que na Historia se proporcione un exemplo de filantropía máis noble e máis amplio que este."


Jenner

Unha aventura que por unha noite foi EUMESA

Na decadente España de finais do século XVII, estábase a debatir a resolución dun grave problema para o futuro de España: o matrimonio para a futura descendencia do rei Carlos II de España.
No ano 1689 a súa primeira muller falecera sen descendencia, e Carlos II de Austria, Habsburgo ou España tiña que encontrar unha rápida solución ó seu problema. Pero ese non era o único quebradeiro de cabeza do pobre home.
Coñecido polo pobo como "O Enfeitizado", Carlos II tiña un aspecto horrible, lamentable.
Vendo cadros de él, pode observarse tal afirmación, pero aínda habería que ter en conta que os diversos artistas debuxaríano o máis favorecido que puideran; así que non é esaxerado o inconmensurable da súa fealdade. Chamábano "O Enfeitizado" xa que o pobo dicía que o seu aspecto debería de ser causado por influencias demoníacas. Ademáis, estaba o problema da súa impotencia. Pode ser que tivera o síndrome de Klinefelter (SK), causado por un hipogonadismo (carencia ou defecto do órgano sexual).
Pero xa se sabe, a grandes males; grandes remedios. Dábanlle de comer os testículos machacados dos aforcados para ver si aumentaba así a súa fertilidade.
O máis lóxico é que ista enfermidade fose causada polos frecuentes matrimonios consanguíneos típicos da realeza. Carlos II era raquítico, impotente, horrendo e corto de mente.
Un cadro bastante irónico é o de él mesmo na Sala dos Espellos, Palacio Real de Madrid.

Volvendo ó tema do seu matrimonio; había tres candidatas entre as que elixir a súa futura muller:
Unha era Isabel María de Portugal; outra Mariana de Médicis, e a última e finalmente elixida (por non ter sangue francesa) Mariana de Neoburgo; ou María Ana del Palatinado Neoburgo.
Unha muller lonxeva xa que morreu ós 72 anos de idade. Tamén escollérona pola gran extensión da súa familia (a súa nai tivera nada máis e nada menos que 23 fillas). A ver se lle tocaba esa sorte a ela.
De físico imponente; alta, pelirroxa, con curvas, atractiva. Pero vanidosa altanera e egoísta.
A VIAXE
Baviera, 3 de setembro de 1689; Corte Real Española, 22 de maio de 1690. 
Gracias a Cátedra, Revista Eumesa de Estudos; e os seus esforzos utilizando relacións de sucesos espallados polas bibliotecas portuguesas e españolas, recabouse a seguinte información:

Habéndose efectuado a voda por poderes en Alemaña o 8 de maio de 1689, comezou a viaxe da futura raíña cara España.
Como naquel entonces había unha guerra contra os franceses (como non), era necesario que a viaxe se realizara por mar. Decidiuse cruzar o canle da Mancha fronte viaxar polo mediterráneo.
A ruta a seguir era: Baviera, Holanda, Canle da Mancha, Santander e Madrid.
 O buque almirante no que viaxaba Mariana chamábase "The Duke".
Debido á constante tardanza a España, o pobo xa cantaba sátiras de que había que ir buscala a Holanda xa que senón ela non ía vir.
O 28 de Setembro comunicóuselles que en vez de ir a recibila a Santander terían que ir a Coruña polas inclemencias temporales. Así que cambiaron de rumbo cara Palencia, e de aí a Coruña a esperala.
O 26 de marzo de 1690 foi albiscada a flota que conducía á raíña Mariana de Neoburgo.
Por mor do forte vento e o mal estado da mar, foi imposible atracar na Coruña, onde a raíña era
esperada, e a flota dirixiuse á ría de Ferrol.
Se menciona o porto de Ferrol, pero esta denominación non debe confundirse coa actual cidade de Ferrol. A raíña encallou preto de Mugardos, xusto enfronte do actual porto de Ferrol e nunca chegou a pisar a cidade ferrolá.
Carlos II concedeulle á vila de Mugardos o privilexio de que os seus habitantes estivesen exentos do servicio no Exército e na Mariña, xunto coa concesión do título de Real Vila.
No Arquivo Municipal de Mugardos consérvase un documento datado o 30 de xullo de
1705, no cal Domingo de Souto (procurador real da vila e porto de Mugardos) reclama "Que la
Ciudad de Vetanzos, y su Provincia cumpla con la cedula de su Magestad y no les comparta mari -
neros soldados ni gastos".
Isto foi debido a que uns galeguiños axudaron á raíña cando desembarcou nun lugar totalmente descoñecido errando o súa ruta. Non coñecía tampouco a linguaxe nin as costumes das xentes, pero estas humildes xentes antigas poboadoras de Galicia cumpriron co seu cometido e de esta maneira foron premiados.

 
Por fin, o día 16 de abril procedeuse ao desembarco19 da raíña e leváronse a cabo as reais
entregas. Despois, púxose en camiño facendo noite en Pontedeume, onde se hospedou nunha mansión
do Conde de Lemos.

Antonio de Puga, o Velázquez galego

1602-1648
Antonio de Puga foi un notable pintor barroco.
Galego, nacido na provincia de Ourense. De el non existen noticias até o ano 1635; ano no que declara o seu primer testamento. Nel declara que traballou para Eugenio Cajés, que é un pintor español pertencente ó Manierismo. Isto é un estilo artístico que predominou en Italia até o Alto Renacemento. Primeiramente este termo se entendía como "personalidade artística" pero con posteridade, topou cun sentido pexorativo de palabra, sendo utilizada para os artistas clasicistas que empregaban unha técnica fría imitando ós grandes mestres, carecendo do seu xenio creador.
Algúns historiadores cren que anteriormente da súa dedicación profesional á pintura tivo estudos eclesiásticos.
Polo tanto, da súa vida pouco se sabe, pero teño algunhas cousas interesantes que dicir sobre a súa obra.
Por un erro de Juan Agustín Ceán Bermúdez, que en su Diccionario histórico de los más ilustres profesores de Bellas Artes de España, de 1800, creu a Puga discípulo de Velázquez e atribuíulle uns cadros en Sevilla datados en 1653 (cando o pintor levaba 5 anos morto).
Polo tanto, é un pintor pouco coñecido entre nós, os galegos, que teríamos algo que dicir de él xa que forma parte do noso barroco galego.
As principais características da súa obra (comúns) son a ausencia dos paisaxes e o seu carácter costumbrista.
Os seus concidadáns ourensáns adicáronlle unha rúa, e importante é xa que foi o primeiro pintor galego recoñecido tanto a nivel nacional coma a nivel internacional.


Seguindo a miña carencia de gusto e coñecemento respecto da pintura, permitinme escoller os cadros de Puga  que tiven en mellor consideración. Son os seguintes:

 Esta obra chámase a Magdalena Penitente.
Non poñerei o verdadeiro simbolismo xa que o ingoro, e prefiro poñer o que a mín me suxire.
Suxíreme un verdadeiro atrevemento pola súa parte, xa que mezcla un desnudo de frente da muller, e na parte do fondo da composición observamos un Xesucristo na cruz.
Tendo en conta a mentalidade daquela época, sería unha obra bastante polémica, non credes?

Este segundo e último chámase o Afilador. E de carácter costumista xa que nos mostra unha actividade da vida cotidiana daquela época como é fiar. O que me chamou a atención da obra non é o feito en sí de fiar, senón que os que están a fiar son os homes, e a muller destitúese a un segundo plano observando a quen mira a obra.

Qué vos suxiren a vós?

Pontedeume

Nestes videos podemos observar unha pequena historia sobre o torreón de vixiancia dos Andrade e o xardín de Lombardero en Pontedeume. Por Noelia e Elda

In- volucionamos?

¿Había homosexuais na Idade Media?
Aínda que pareza mentira, hoxe en día escoitamos opinións de moita xente, moi diversas, respecto ó tema de homosexualidade. Que si é unha cousa recente, que si antes non había homosexuais, que as persoas sí que son tolerante (mentres que a homosexualidade da que están falando non estea nas súas casas), que si é unha enfermidade...
Sí, isto é unha opinión totalmente actual aínda que pareza mentira se realmente se teñen dous dedos de frente.
Neste enlace poderedes comprobar por vós mesmos un perfecto exemplo dun comportamento totalmente intolerable e intolerante por parte dun  "experto" psicólogo (sí, un psicólogo) levado ó Senado polo PP que afirma que ser homosexual é unha enfermidade. Tamén afirma que un pai alcólico ou violento é causa dista "enfermidade"... Como podedes ler no enlace é o director do departamento de Psicoloxía da universidade de San Pablo-CEU, da Asociación Católica de Propagandistas.
http://elpais.com/diario/2005/06/21/sociedad/1119304803_850215.html
En realidade pode chegar a ser até gracioso para algunhas persoas este tipo de "inshidias" cara o mundo homosexual, pero non creo que eles pensen o mesmo!
Realmente hai xente que pensa o mesmo que Aquilino Polano? É triste, pero hainas.
É unha gustosa contradición por parte dos políticos "aproveitarse" dos homosexuais, non só españois senón de todo o mundo, cando no día do Orgullo Gay en Madrid obteñen grandes ganancias á súa costa.
Logo, coa visita tan esperada (por algúns) do Papa Bieito XVI, o único que obtivo a comunidade de Madrid foron pérdidas...

En fin; este pequeno preámbulo ven a conto xa que hai cousas que non só non cambiaron dende a Idade Media, senón que empeoraron.
O galego Carlos Callón, nado en Santa Uxía De Ribeira, móstranos tanto en videos coma no seu libro de ensaio "Amigos e Sodomitas" o mundo homosexual na Idade Media en Galiza.
Obtivo o premio Vicente Risco de ensadio no pasado ano 2011.

Botando man dunha ampla documentación medieval (sobre todo galega), en Amigos e sodomitas explícase como entre os séculos XI e XIV se configurou o pecado-delito de sodomía, inexistente nos mil primeiros anos de historia do cristianismo.

Para analizar esta evolución da tolerancia á intolerancia, amósase a institucionalización documental máis antiga da unión entre dous homes na Península Ibérica, que se produce en Galiza no século XI (Pedro Díaz e Muño Vandilaz, 16 de abril de 1061), analízase a homofobia como arma política contra a nobreza galega que se enfronta a Afonso X e repásase a evolución dalgunhas historias moi divulgadas na Galiza medieval, como o martirio do santo galego Paio.

Qué raro que a igrexa tivera algo que ver coa intolerancia non? Se hai unha cosa que me quedou ben clara despois dos temas que levamos dado, observando a evolución da sociedade dende o Imperio Romano até a Baixa Idade Media; é que todos os logros da sociedade véronse perxudicados pola volta atrás coa intolerancia relixiosa.
Hoxe en día, por increíble que  parezca, continúa sudecendo.

Marea

Pois nada, estaba a ver videos de Marea en youtube. Máis concretamente do seu último disco. Éste mesmo explica cómo graban o seu novo single nun Lupanar (O que me recordou ao tema dos romanos) Aquí volo deixo! Para os fans de marea e do rock n' roll!

En mi hambre mando yo

Contextualización medieval en Galiza

Toda a vida do noso presente está construida en base ás sociedades de noso pasado.

Remontámonos a un período de ampla e variada cultura que temos aínda por descubrir: A IDADE MEDIA.

Hay moita información sobre estes mil anos. O primeiro de todo é saber que se divide en dúas partes: A Alta Idade Media (do século V ó X) e a Baixa Idade Media (do XI ó XV).

Pero cando falamos da Idade Media.. ¿Qué se nos pasa pola cabeza?

A mín debúxaseme na imaxinación unha nena coa súa nai rezando nunha igrexa en penumbra.

Pouca iluminación podería entrar polos reducidos vanos das igrexas románicas.

Sobre todo na Alta Idade Media é fundamental dicir que o pensamento e forma de vida das persoas estaba completamente alienado polo papel da Igrexa. En Galicia seguía a haber outras relixións que eran usuais na xente. Por exemplo, rendíanlle culto a elementos da natureza como ó mar, a unha pedra...

É dicir, que a relixión cristiana non estaba completamente identificada con todas e cada unha das partes de Galicia. Pensándoo ben, as terras de Galicia estaban prácticamente despoboadas cando caeron os últimos vestixios do Imperio Romano.

¿Qué había en Galicia?

Habitaban homes e mulleres, nenas e nenos, espallados polas chamadas "Repúblicas de Homes Libres". Ó fin das contas, dedicábanse básicamente a sobrevivir nun clima de inseguridade. As antigas grandes cidades romanas como Lucus Augusti ou Bracara Augusta estaban completamente despoboadas. Lóxico, xa que as cidades eran os primeiros sitios que saqueaban e desolaban o resto de habitantes da Península Ibérica: os nosos veciños os Vikingos. Ou tamén os bárbaros do resto de Europa. Ademáis, a Galicia éralles moi fácil acceder por mar.

Como directa consecuencia disto, foi case como un papel en branco a repoboación. Fundamentalmente realizada por curas, bispos e señores feudais. A causa principal desta repoboación foi o "descubrimento da tumba do Apóstolo Santiago" e Xacobeo. Foi ordeada por Alfonso II O Casto, Rei de Asturias. Con este Xacobeo, ou "ano de perdón"; Galicia conseguiu ser o principal centro de peregrinación de todo o mundo. Qué gozada poder cometer todas as atrocidades e inmoralidades que un quixera se ó viaxar a Compostela en Ano Santo estaba un completamente absolto dos seus pecados! E podería ir ó ceo sen sequera pasar polo purgatorio! Pero vaia choio!

Vivían nun absoluto teocentrismo, por eso é moi importante ter en conta o papel da Igrexa sobre todo na Alta Idade Media. Obviamente a xente do común non tiña acceso ningún á cultura, e iso foi outra causa que favoreceu o alienamento da poboación por parte da Igrexa.

Pero isto é somentes unha pequena parte da vida na Idade Media...

¿Cómo vivía unha familia na Idade Media?

Pois depende de en qué estamento se colocara. Arredor do 80% da poboación formaban parte do terceiro estamento. A diferenza das clases sociais actuais, as cales se definen por intereses económicos; os estamentos estaban definidos xa por nacemento. Se ti eras campesiño, ías morrer como tal. E tamén os teus fillos.

Vivían en pallozas e tiñan unhas moi malas e duras condicións de vida. Convivían cos animais que tiveran dentro da casa. Mentres que os nobres, o clero e señores feudais tiñan un nivel de vida completamente impensable para os campesiños.

Pero ¿quén dictaminaba isto?

Deus. Esa é a mellor resposta para todas as preguntas molestas. Igualmente que no Antigo Réxime cando se preguntaban quén nomeaba os reis. E punto. Así non había discusión que valera.

Foi entonces cando se orixinou o feudalismo e sistema de vasallaxe. Como protección ante as racias dos vikingos. Formáronse condados, pequenas extensións de terreo gobernadas por un señor feudal. Os vasallos rendíanlle fidelidade ó amo coa finalidade de non estaren desamparados nesa clima de inseguridade que era a Alta Idade Media.

As terras concentrábanse na nobreza e no clero polo sistema de encomendas.

Eu pregunto... Terá que pasar o tempo para que as nosas xeracións futuras observen o noso actual presente e denuncien esta inxustiza como nós denunciamos a dos nosos ancestros medievais?

Non é un paraíso, pero paréceselle moito...

-Son Siluri e ista é a miña historia:


Cando tan só era unha nena, a miña familia e mais eu emprendimos unha longa viaxe coa demais xente do poboado.
Vivíamos como podíamos en Rostock, ao Norte de Europa. Eu, a pequena e única filla dunha das familia nobres; era feliz nese pequeno recuncho do mundo.
Meus pais me contaban que todo ía ben antes, que dalgunha maneira sobrevivían, abastecéndose e rapiñando de cando en cando ás cidades próximas.
Pero chegou un momento no que a situación foi insostenible.
Os días cada vez eran máis fríos e tormentosos, pero o peor de todo eran os camiñantes que acechaban, que aparecían nas frías e escuras madrugadas montados a cabalo arrasando con todo o que se poñía por diante deles.
A situación non podía continuar así, decía meu pai.
Entón, un día de inverno de madrugada, el mesmo espertoume velozmente.
Todos os meus coñecidos xa estaban preparados cando saín a fora. Eu non sabía o que sucedía pero algo grave estaba a pasar.
Miña nai colleume da man e seguimos os pasos do resto da xente.
Cada paso parecía o último, a medida que ía avanzando estaba convencida de que os meus pes ían quedar esfondados nesa brancura brillante da que tanto desconfiei.
Uns ían rápidamente, cunha horrible expresión na cara; outros a paso normal e concentrados somentes en avanzar. Sempre recordarei cómo a miña nai me apretaba a man contra a súa naquel momento. Fíxoseme eterno, coma si andaramos kilómetros e kilómetros polo xeo e nunca chegara o momento de pisar terra firme. Pero chegou, e todos estabamos sanos e salvos.
Despois de meses de viaxe, de veras longos, con múltiples perdas entre os nosos; o caudillo decidiu cal ía ser o noso destino.
Dixo que pactara cos romanos, xa que ningún de nós queríamos estar subordinados ó seu mando, nin tampouco pagar os tributos. Así que elixiu unha rexión situada no Noroeste da Península.
Continuamos a nosa viaxe seguindo as estradas construidas polos romanos, que neste caso nos favoreceron bastante.
Pasaron os días e por fin chegamos ó noso destino. Era un paraíso, e se non o era parecíaselle moito:


Un confín de diferentes tonos de verde; montañas moldeadas co paso dos anos, ríos longos e caudalosos con afluentes, acantilados, cascadas, precipicios, bosques, fragas, praias e calas...
Rezamos a Wotán para que nos fixera gañar todas as batallas e así permanecer alí para sempre.
Rezamos a Freya para que nos dera amor, tan necesitado nese tempo de guerras e saqueos.
Pero, sobre todo, rezamos para persistir alí, nese hermoso lugar.

Asentámonos en pequenas aldeas xeralmente preto da costa, onde as mulleres puideran cultivar a terra e os homes saír de caza.
Construímos fortificacións para defendernos dos inimigos aproveitando o favorable terreo, utilizando as montañas ou outelos para torres de vixiancia e os asentamentos preto da costa para vixiar as invasións por mar; xa que os nosos principais inimigos, os vikingos, atacaban por mar ou río saqueando á poboación; e os visigodos, que residían no resto da península, podían atacar en calqueira momento.

Pero, aínda tendo en conta o perigoso da nosa vida; pagaba a pena porque nós eramos donos de nós mesmos, vivindo á aventura. Vivíamos da agricultura, da pesca, da caza ou gandería.
Ningún era máis que outro, eramos libres.

Nós, tiñamos a liberdade como forma de vida.

Os anos ensínannos moitas cousas que os días ignoran

-¿Que se che pasa pola cabeza cando oes a palabra "suevo"?
-Pois... Que foi un reino fai moitos anos, aquí, na Península Ibérica...
-¿E se che digo que en qué parte dela se asentaron?
-Pois moi fácil, onde actualmente está Galiza e un pouquiño máis ó sur no norte do actual Portugal.
-Vaia... Pois aínda sabías máis ca min cando comezamos este tema na clase. Parecerache mentira pero en realidade non se saben moitas cousas nin dos suevos, nin da súa historia ou os seus costumes... Vamos, que mateime a buscar cousas en internet sobre eles para unhas cousas que tiña que facer para clase e nada! A verdade é que pouco atopei por non decir nadiña!
-A verdade e que tés razón, non che hai por alí moitas cousas dos nosos antepasados. Se leras de ben hai bastantes libros que che poderían contar a nosa historia; pero se queres eu che conto unhas cousiñas encantado.
-Vale! E que non che teño nin idea. Pero non sexas rollento que logo quedei con Roque que acaba de sacar o carné e imos ir a dar unha volta e supoño que a merendar no McAuto...
-Parece mentira que estes nenos de hoxe en día saibades máis cousas doutros países destes modernos de hoxe en día e ignoredes o voso! Ai ai ai ... Pois creo recordar unhas cantas cousiñas que ó mellor sonche de utilidade...
Por onde comezar...
Os suevos, foron uns dezmil homes, que falaban xermánico e que máis ou menos no ano 400 tiveron que fuxir.
-Fuxir? De onde? De qué? Cómo?
- Os nenos falan cando mexan as galiñas! Non me interrumpas nena que senón perdo o fío da historia que un xa ten os seus anos...
Que cómo viñeron..Pois a ver, como ben ía dicindo antes tiveron que fuxir, porque eles estaban establecidos alá polo Norte de Europa, e nese tempo estaba o Imperio Romano localizado ó oeste, e ó leste os Hunos. De maneira que os pobres suevos quedaron pechados entre estes dous, e non lles quedou máis remedio que fuxir cara ó oeste, xa que miña nena, os Hunos eran malos malísimos, arrasaban con todo, queimaban pobos enteiros; non crecía a herba por onde pasaba o cabalo de Atila.
Pero como os lindantes do oeste tampouco lles deixaban paso, tiveron que esperar a tal noite coma unha moi moi fría do ano 406, na que o famoso río Rin xeouse, e permitiu así o seu paso cara o oeste e a fuxida dos Hunos. Aproveitaron o sistema de estradas romano para o seu avance.
Despois, creo recordar que non quixeron aliarse cos romanos, estes suevos, tan libres e tan tozudos... Xa ves! Non se querían someter a eles. Entón, acabaron por asentarse na nosa Galiza actual e formando o seu propio reino, o Reino Suevo; coa súa capital en Braga. Por aquel entón, era unha zona case non romanizada na que persistía o priscilianismo e o arrianismo.
- Interesante!!! Non sabía eu iso, gústanme estes suevos e a súas decisións!
-Gústanche porque casi son tan tozudos coma tí miña nena! Xa che dixen que non me interrumpiras...
-Pero e que eso último que dixeches soábame completamente a final.
-Bueno, vale; pois espérame quietiña un pouco máis que aínda che quedan unhas pequenas cousas!
¿Sabes que todavía hoxe en día se conserva a mesma distribución por parroquias e aldeas que a que tiñan os suevos? Exactamente 134 eran as que formaban a Galicia sueva, e son as mesmas as que forman as diócesis eclesiásticas actuais.

Tamén sería importante dicir que a situación xeográfica favoreceunos moito contra os ataques porque resto da península habitaban os visigodos, e dende logo foi un punto ao seu favor o noso relevo tan accidentado. Por suposto, eles o aproveitaron e construiron grandes fortificacións para a súa defensa.
¿Quen ía pensar hoxe en día que isto sería unha desvantaxe? Moito máis caro é poñer aquí estradas que en Castela que éche todo igual, todo chan, todo seco...

- Ejem , ejem...
-Vale neniña! Xa podes marchar, pero que non se marcha tamén esta información da túa cabeza!
-Non o fará! Grazas pola conversa, que foime de gran utilidade. Vémonos á noite!
-Vémonos! E que aproveite!

300 anos de "época escura" en Galiza

Este novo tema no que nos imos sumerxir trata de explicarnos o que sucedeu no NO da Península Ibérica máis ou menos dos anos 411 ó 700; é dicir, casi 300 anos de historia de Galiza dos que nós (os galegos) realmente non sabemos moito.

Neste período histórico conviven diversas culturas na Península Ibérica. No NO estaban os nosos antepasados, os Suevos (galaico-romanos) , tendo a súa capital en Braga. Ocupando o resto da península encontrábandse os Visigodos, os cales tiñan a súa capital en Toledo. De cara a fora da península estaban os romanos e tamén os bárbaros.

Isto é un pequeno resumo para entrar en materia, xa que desta época escollín desenrolar temas como a verdadeira historia dos nosos antepasados, os suevos, e a súa influencia na actual Galiza, as (chamadas por Manolo Gago) "Repúblicas dos homes libres", e algúns relatos sobre a vida dalgúns reis Suevos (aínda que sempre con un toque de ficción).